Nếu bạn đã có dịp đến Thành Phố Hải Phòng – thành phố hoa phượng đỏ hay Thủ Đô Hà Nội cổ kính, đi dọc những con đường ra vào thành phố trong những ngày nắng đẹp, những tán cây xanh um của cây xanh có bóng mát, chúng ta đều có một cảm giác thoáng mát dễ chịu .
Những thành phố dù hiện đại nhưng hiện nay có quá ít cây xanh bóng mát, công viên cây xanh hay vườn hoa đi dạo, …và bị xem như là thành phố bê tông, thiếu sức sống. Những năm gần đây, không gian cây xanh đã trở thành tiêu chí để đánh giá chất lượng cuộc sống và văn minh đô thị. Trong thời kỳ này tác động của biến đổi khí hậu trên thế giới càng cao thì việc xây dựng thành phố cây xanh, với mảng cây xanh đô thị lại càng có ý nghĩa nhiều hơn.
Phượng Vĩ có tên khoa học Delonix regia, Họ poincianas có cùng một họ với đậu (Leguminosae), giống Delonix. Xuất xứ từ Madagascar, phượng vĩ đã được biết đến khắp mọi miền nhiệt đới trên thế giới, nhất là đông nam Á và châu Mỹ Latin.
Phượng vĩ cũng có rất nhiều tên gọi thông thường theo từng ngôn ngữ, ví dụ như: royal poinciana, flame tree, flambouyant, flame of the forest, ‘ohai-‘ulăHawaiian, Semarak Api(Malay), Flameadors(Tây Ban Nha) hoặc Phượng Vĩ, v.v. Có lẽ vì màu sắc đỏ rực nổi bật trên nền trời xanh, nên phượng vĩ được xem như những ngọn lửa giữa rừng . Biết rằng, sắc đỏ thắm của phượng vĩ được thổ dân vùng Madagascar cho vào hạng hoàng tộc của thảo mộc, và nó được công nhận là hoa biểu tượng cho xứ Puerto Rico.
Cây phượng vĩ thuộc vào loại thân mộc, cây có thể cao 6-12 mét, tàn lá xoè rộng như chiếc dù lớn, cành phượng vĩ dài khoảng 20-40cm, lá phượng vĩ dày đặc kép nhỏ li ti. Hoa phượng vĩ có màu đỏ thẫm, đường kính 6-10cm mỗi bông, có năm cánh hoa xoè rộng ra. Cánh hoa phượng đỏ thẫm với những đốm đậm li ti trên cánh, đặc biết có một trong năm cánh hoa màu vàng cam. Nhụy hoa bên trong là tập hợp của mười nhánh khác nhau chúng dài khoảng 10cm. Đến khi hoa tàn, từ đài hoa sẽ mọc ra trái phượng, dẹp và dài khoảng 2 feet, khi quả chín có màu đen thẫm và vỏ cứng, bên trong có hạt phượng mầu nâu thẫm.
Hoa của phượng vĩ còn được dùng trong việc xoa bóp (massage) có tác dụng giảm căng thẳng cơ bắp. Hương hoa phượng vĩ giúp chúng ta có thể tách rời khỏi những phiền toái, những căng thẳng trong công việc. Sử dụng hương hoa phượng đúng cách, người ta có thể thấy thoải mái hơn, cũng như giảm được stress trong công việc và cuộc sống.
Mùi hương của phượng vĩ hơi nồng, nhưng lại dễ dàng ăn sâu vào lòng người một khi đã được ngắm hoa phượng, vì thế phượng vĩ được người ta tin rằng có tác dụng làm cho con người bớt căng thẳng, kết bạn dễ dàng,… Nó giúp người ta giao tiếp dễ dàng hơn, lịch sự với nhau, cũng như vượt qua được những căng thẳng, giận dữ, để tâm tư thoải mái hơn.
Cây phượng vĩ là cây bóng mát cho hoa đẹp còn được gọi là mệnh phụ của những loại cây làm cảnh. Với tán cây xòe rộng , rực rỡ mỗi khi hoa nở rộ, loại cây này rất xứng đáng để được liệt vào hạng hoàng tộc trong các loại cây làm cảnh. Hoa Phượng vĩ nở rất lâu, và mùa hoa phượng vĩ thường nở kéo rất dài thường từ đầu hè vào những tháng năm, sáu cho đến cuối muà vào tháng chín.
Vào mùa hè ở những vùng nhiệt đới nhất là vùng đông nam á thường có những trận mưa lốc và bão lớn , nhưng những cây phượng vĩ rất ít bị đốn ngã . Nó có sức sống mạnh mẽ và sự bền bỉ, dù trụi cành giữa mùa đông nhưng lại xanh tươi trong những ngày mùa khác. Khi đã xanh phượng vĩ có tán lá xòe rộng như cái ô lớn che nắng nên được trồng nhiều ở những đường phố , công viên hay trong trường học.
Phượng vĩ còn mang lại những cảm giác rất riêng của những lứa tuổi học trò , mùa hoa phượng nở là mùa các bạn học trò lên một lớp mới hoặc một trường mới . Có lẽ vì vẻ đẹp của hoa phượng khá rực rỡ, lại rất lạc quan, nên mỗi năm vào tháng sáu, miền nam Florida thường tổ chức hội hoa Phượng Vĩ (Royal Poinciana Fiesta) để cùng thưởng hoa, như người Nhật thường có hội hoa Sakura. Chỉ biết, hàng năm, tại quê nhà, mỗi mùa phượng vỹ nở rộ, là mỗi người trong chúng ta lại nao nao nhớ về một mùa phượng vĩ riêng của chính mình.
Cũng vì vẻ đẹp của phượng vĩ mà biết bao người, từ Âu đến Á, đã viết nhiều câu chuyện, làm nhiều bài thơ, hoa bao bức tranh, và nhất là phối âm bao nhiêu bản nhạc riêng cho phượng vĩ, ví dụ như bản “Poinciana”, và có phải vì thế, bao tâm hồn thi sĩ bắt đầu biết nhớ, và biết mong “Sớm Nở Phượng Yêu”.